Demans kişinin zihinsel ve düşünsel becerilerinde, hastalık nedeniyle büyük zayıflamaların görüldüğü bir durumdur. Halk arasında bunama olarak da bilinen demans hastalığının nedenleri arasında Alzheimer başta olmak üzere birçok hastalık vardır. İki hastalığın semptomları birbirlerine benzemektedir. Zihinsel ve fiziksel seviyelerdeki düşüş hastaların yemek yemek, yürümek veya banyo yapmak gibi aktivitelerin yalnız başlarına yapabilmelerine imkan vermemektedir. Bu durum hastanın yetersizliğini kabullenmek istemeyerek daha da sinirlenmesine yol açabilmektedir. Hastalar kimi zaman düştükleri durumdan utanabilmekte ve bazen de yardım istemekten çekinebilmektedirler. Alzheimer, Demans Hastaları ve Banyo Yapmak isimli yazımızı okuyarak Alzheimer hastalarında görülen davranış bozuklukları ve bu davranış bozukluklarına karşı alınması gereken önlemler hakkında detaylı bilgiler edinebilirsiniz.
ALZHEİMER HASTASI BANYO YAPMAK İSTEMİYOR
Alzheimer hastası olan aile bireylerinin veya bakıcılarının en zorlandıkları konular arasında hastanın yemek yerken, uyurken ve veya banyo yaparken çektiği zorluklar yer almaktadır. “ Alzheimer hastası banyo yapmak istemiyor. ” veya “Alzheimer hastası banyo yapmaya nasıl ikna edilir?” gibi ifadeler hasta yakınları tarafından sıklıkla sorulan sorular arasındadır.
“Banyo yapmak” yetişkinler için mahrem sayılan faaliyetler arasındadır. Hastalığın ilk dönemlerinde hastalar yıkanırken başkasından yardım almaya çekindikleri ve utandıkları için ilerleyen dönemlerde ise banyo yapmayı unuttukları için bu faaliyeti erteleyebilmektedirler. Hastanın banyo yapmama sebebi ne olursa olsun ikna çalışmalarında duyarlı olunması gerektiği asla unutulmamalıdır.
Hastaların banyo yapmaları hem kişisel temizlik açısından hem de cilt enfeksiyonlarına sebebiyet verilmemesi açısından büyük önem taşımaktadır. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte aile bireylerinin yardımları bu tarz faaliyetlerin yapılabilmesi için yeterli olmamaktadır. Bu durumda hemşirelerden veya hasta bakıcılardan yardım alınması tavsiye edilmektedir.
ALZHEİMER, DEMANS VE DAVRANIŞSAL PROBLEMLER
Alzheimer ve demans hastalarında görülen zihinsel problemler beraberinde bazı davranış bozuklarını da getirmektedir. Saldırganlık, agresiflik, unutkanlık, kişilik değişiklikleri ve şüphecilik gibi birçok davranış problemi hastalığın ilermesi ile birlikte kendini göstermektedir. Hastaların gösterdiği olumsuz davranışlar aile bireylerini ve bakıcıları da en çok zorlayan sorunlar haline gelmektedir ancak Alzheimer hastalarının bu hareketleri kasıtlı olarak yapmadığının bilinmesi gerekmektedir.
SİNİRLİLİK VE AGRESİFLİK
Alzheimer hastaları yaşadıkları zihinsel problemler nedeniyle huzursuz ve endişeli bir ruh hali içinde olmaktadırlar. Günlük işlerin yapılamaması, sevdiklerini hatırlayamamak gibi birçok neden hastaların sinirlenmesine neden olurken bulunulan yerin ve evin unutulması hastaların kendilerini yabancı bir ortamda güvensiz hissetmesine neden olabilmektedir.
Uyku düzensizliği de Alzheimer ve demans hastalarında sık görülen problemlerden biri olmaktadır. Hastanın kaliteli ve yeterince uzun süre uyuyamaması beynin daha kötü etkilenmesine ve hastanın agresifleşmesine yol açabilmektedir. Ayrıca hastanın yaşadığı sindirim, boşaltım gibi sorunlar hastanın ifade etmekte zorlanabildiği konulardan olabilmektedir. Bu durumda hasta problemi kendi başına çözmeye çalışmakta ve başarısızlık halinde de kendini mutsuz hissederek sinirlenebilmektedir.
HAREKETLİLİK VE UNUTKANLIK
Alzheimer hastaları genellikle evde oturmaktan sıkılabilir ve sürekli hareket etmeye başlayabilirler. Hastaların bu hareketlilik zarar görmemeleri adına bir refakatçi yardımıyla dolaşmaları tavsiye edilir. Eğer refakatçi yardımı sağlanamıyorsa hastanın rahatça dolaşabilmesi için güvenli bir bölge oluşturulmalıdır. Ayrıca hastanın sevebileceği aktiviteler sıkıntının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Hastaların unutkanlığı şüpheciliği de beraberinde getirmektedir. Aile bireylerine ve arkadaşlara karşı gösterilen şüpheci tavırlar hastanın yakınlarını yoran davranışlardandır. Alzheimer hastalarının yakınlarını bile tanıyamayacak duruma gelmesi hastalarda farklı bir etik anlayışın oluşmasına neden olmuştır. Hastalar olur olmadıklar yerlerde kötü hatıralarını veya utanç verici durumlarını anlatabilmekte ve bu durum da aile içinde sorunlara neden olabilmektedir.
ZİHİNSEL PROBLEMLER
Zihin gücünün zayıflaması hastaların halüsinasyonlar görmesine, çeşitli hayallere dalmalarına neden olabilmektedir. Alzheimer hastaları bu durumlarda gerçekte varolmayan veya ölü kişilerle konuştuklarını söylemektedir. Hastaları durumun böyle olmadığına ikna etme çalışmak genellikle sonuç vermeyen çözüm yollarından birisidir. Hasta böyle durumlarda sinirlenebilmekte ve aile bireyleri ile tartışma yaşayabilmektedir.
Zihinsel problemlerin neden olduğu bir başka davranış bozukluğu kişilik değişiklikleri olmaktadır. Hastalar daha önce sahip olmadıkları kişilik ve davranış özelliklerini sergileyebilmektedirler. Yapılan uygunsuz davranışlar ve şakalar aile bireylerini üzebilmektedir. Aile bireylerinin Alzheimer hastalarının bu davranışları bilerek göstermediklerini hatırlaması sorunların anlayışla karşılanabilmesi açısından faydalı olmaktadır. Hasta ile tartışmamaya girmemek ve dikkati başka yerlere yönlendirmeye çalışmak uygulanması gereken davranıştır.
DEMANS, DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI VE BAŞETME YÖNTEMLERİ
Hastanın kendini ifade edememesinden kaynaklı birçok problem Alzheimer hastalarını ve ailelerini rahatsız etmektedir. Boşaltım ve sindirim kaynaklı sorunlarda hastalar genellikle utanabilmekte ve yaşadıkları problemden aile bireylerini haber etmeyebilmektedirler. Aile bireylerinin bu duruma empati ile yaklaşması gerektiği unutulmamalıdır. Alzheimer hastalarının gösterdiği inatçı duygular veya sergilenen davranış bozukluklarının art niyet taşımadığının bilinmesi aile bireylerinin bir nebze de olsa rahatlamasına yardımcı olacaktır.
BASİT CÜMLELER VE SÖZCÜKLER
Alzheimer ve demans hastaları ile konuşurken sözcükleri basit seçilmesinin ve cümleleri daha kısa kurulmasının aradaki iletişimin daha sağlıklı olması açısından büyük önemi vardır. Hastalar uzun cümleleri anlamakta zorlanabilmektedir. Aynı şekilde unutkanlık hastaların temel sözcükleri bile hatırlayamamasına neden olurken uzun ve karmaşık sözcükler hastanın kafasının daha çok karışmasına neden olmaktadır.
HASTAYLA TARTIŞMAMAK
Alzheimer hastaları konuşurken, yemek yerken, banyo yaparken veya yürürken herhangi bir durumda sinirlenebilmekte ve agresifleşebilmektedirler. Aile bireylerinin bu hareketlerin kasıt yapılmadığını bilmesinde fayda vardır. Hasta yakınlarının veya bakıcılarının böyle durumlarda hasta ile tartışması ve herhangi bir şeyin nasıl olması gerektiğini hastaya anlatmaya çalışması genellikle sonuç vermemektedir. Sakin kalmak ve hastanın dikkatini başka şeylerle çekerek olayı unutması sağlamak bu durumda yapılacak davranış olmaktadır.
DÜZENLİ UYKU VE BESLENME
Hastaların zihni ve fiziki durumları uyku ve beslenme gibi hayatsal aktivitelerin yerine getirilemeyecek hale gelmesine neden olur. Uyku ve beslenmenin sağlıklı gerçekleştirilememesi ise hastalığın ilerlemesine sebep olarak bir döngü içinde hastalığı içinden çıkılamaz bir hale getirir ancak yine de aile bireyleri bu konulara dikkat ederek hastanın ve hastalığın daha da kötüleşmesini engelleyebilmektedir. Az ve sık öğünler, sindirimi kolay besinler beslenme alışkanlığı için önerilirken gündüz uykularından kaçınılması ve düzenli uyku saatleri kaliteli bir uyku düzeni için tavsiye edilenlerden olmaktadır.
ALZHEİMER HASTALARINA BAKANLAR İÇİN TAVSİYELER
Alzheimer hastalığı aile bireylerini zihinsel, fiziksel ve duygusal olarak en çok zorlayan hastalıklardan biridir. Aile bireyleri fiziksel ihtiyaçların ve zorlukların yanında sürekli olarak duygusal ve zihinsel olarak da baskı altında hissetmektedirler. Aile bireyleri veya bakıcılar hastalık hakkında neyin kontrol edip neyi kontrol edemeyeceklerini bilmelidirler. Bu durum hem hasta ile yapılacak tartışmaların azalması hem de aile bireylerinin zihinsel olarak rahatlamaları açısından faydalı olacaktır.
ALZHEİMER HASTALARI HALÜSİNASYON GÖRÜR MÜ?
Hastalığın ilerleyen evrelerinde Alzheimer ve demans hastaları halüsinasyon görebilmektedir. Hastalar geçmiş gençlik ve yetişkinlik dönemlerinden tanıdıkları, yaşayan veya yaşamayan insanlarla konuşmak, televizyondaki insanları odanın içinde görmek gibi davranışlar da sergileyebilmektedirler. Hastanın ilaçlarını düzgün aldığından emin olmak ve beslenme, uyku gibi alanlarda çeşitli düzenlemeler yapmak sayıları azaltmaktadır ancak durumun etmesi halinde uzmanlara başvurulması gerektiği unutulmamalıdır.
DEMANSLI HASTA BAKIMI
Demans hastalığının beynin fonksiyonlarına hasar vermesi hasta ve bakıcıları arasında iletişim kurulmasını veya hastanın söylenilenleri anlaması zorlaştırmaktadır. Bu noktada bakıcıları düşen görevler arasında iletişimin sağlanabilmesi adına kısa cümleler kurması ve basit evet-hayat sorularına yönelmesi, hastanın davranışlarını gözlemeyerek hasta ifade edemese bile ihtiyaçlarını karşılaması gibi görevler bulunmaktadır.
DEMANS HASTALARI İÇİN AKTİVİTELER
Hastalar bütün gün oturmaktan sıkılabilmekte ve bu da hastaları zihinsel olarak zorlayabilmektedir. Çeşitli aktivitelerin belirlenmesi hem demans hastalarını hem de aile bireylerini ve bakıcıları rahatlatabilmektedir. Fotoğraflarına bakmak ve belki birkaç güzel anı hatırlamak kişiyi mutlu etmekle beraber eskiden sevilen şarkıların dinlenmesi hastayı sevindirebilmektedir. Ayrıca hastanın günün belirlenen saatlerinde yürüyüşe çıkarılması hem hastayı rahatlatacak hem de uyku düzeninin yerleşmesine yardımcı olacaktır.
ALZHEİMER NASIL DURDURULUR?
Alzheimer hastalığı henüz tedavisi bulunamamış hastalıklardan birisidir ve hastalık maalesef durdurulamamaktadır. Uygulanan tedavi yöntemleri hastalığın seyrini yavaşlatmak veya hastanın çektiği acıyı azaltmak üzerine kurgulanmaktadır. Aile bireylerinin ve bakıcıların da doktorlar tarafından seçilen tedavi yönteminin uygulandığından emin olması gerekmektedir yoksa hastalık süreci çok daha zorlu bir süreç haline dönüşebilmektedir.
ALZHEİMER HASTALARININ ÖMRÜ
Alzheimer hastaları tanı konulan andaki hastalığın ilerleme seviyesine de bağlı olarak üç ile yirmi yıl arasında yaşamaktadırlar. Hastalıktan önceki hayattaki zihinsel ve fiziksel durum bu sürenin uzayıp kısalabilmesine neden olmaktadır. Ayrıca hastalık süresince uygulanan tedavi yöntemleri ve hastanın ne kadar iyi bakıldığı yaşam süresini etkileyen diğer faktörler arasında yer almaktadır.
İlgili içerikler
