Şizofreni hastalığı nedir?
Şizofreni hastalığı; kişinin gerçek ile hayal dünyasında ki kişi ve olayları ayırt etmede güçlük çekmesi, duygu, düşünce ve hareketlerinde önemli ve fark edilir derecede bozulmaların gözlemlenmesi olarak tanımlanabilir. Kimsenin göremediği ve duyamadığı kişiler ile iletişimde olmak, o kişileri gerçekmiş gibi düşünmek, beyninde veya hayal dünyasında yarattığı olaylar içerisinde kendine rol çizmek ve tüm bunlara inanmak şizofreni hastalarını yaşadığı gayet ciddi ve kronik bir durumdur. Kişinin tüm sosyal yaşantısını olumsuz yönde etkileyen bu hastalığın ilk teşhisi Benedict Morel tarafından 1853 yılında konulmuş. şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Alicia – Evrenin büyüklüğü ne kadar?
Nash – Sonsuz.
Alicia – Nasıl emin oluyorsun?
Nash – Olmuyorum. Sadece inanıyorum.
Bu diyaloğu ‘Akıl Oyunları’ filminden hatırlarsınız. John Nash aslında bu diyalogda kısa da olsa bir şizofreni tanımı yapmıştır. Şizofreni hastalığı, temelinde güçlü bir inanç duygusu vardır. Kendisini dünyanın en iyi şifre çözücüsü olduğuna inandıran Nash, psikotik bozukluğu olan yani gerçeklik ve kurgu arasında kalmış bir şizofreni hastasıdır. Şifreyi çözemezse çok kötü olayların yaşanacağına inanan Nash, kendisinden başkasının göremediği kişiler ile sürekli iletişim halindedir. Özet olarak; gerçeklik ve kurgu yani gerçek olmayan arasında sıkışmış, zihninde yarattığı olayın merkezine veya önemli bir yere kendini koyan, duygusal, fiziksel ve düşünsel anlamda normalin dışında tepkiler veren kişiler şizofreni hastası olarak kabul edilmektedir.
Hayat boyu süren şizofreni hastalığı tedavisi düzenli ve özenli bir şekilde yapıldığı takdir de şizofreni hastası normal yaşantısına devam edebilir, iş ve aile hayatında mutlu ve başarılı olabilir. Şizofreni tedavisi sürecinde yapılacak en küçük bir ihmal hastalığın tekrar ortaya çıkmasına neden olur. Ciddi bir beyin hastalığı olan şizofrenide erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Erken teşhis için şizofreni hastalığının belirtilerine bir göz atalım.
Şizofreni hastalığının belirtileri
Dünya genelinde her 100 kişiden 1’inde görülebilen bir hastalık olan şizofreni hastalığının yaş aralığı 15-45 olarak genişletilmektedir. Erkeklerde daha sıklıkla görülen şizofreni hastalığında, çoğu hastalıkta da olduğu gibi ilk evreleri hafif belirtiler olarak görülebilir. Temel belirtiler olarak normalin dışında sosyal çevresi ile yaşamaya başladığı iletişim bozukluğu, derslerinde veya işinde, öğrenme ve uygulama da önceki dönemine göre gerileme duraksama, olaylara fark edilir şekillerde anlamsız ve uygun olmayan tepkiler verme gibi özellikler sıralanabilir.şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
- Başlangıç evresindeki kişilerde duygularını ifade edememe, düşünmede gerçeklikten kopma
ve hareketlerde farklılık gibi belirtiler şizofreni göstergesi olabilir. Bu belirtiler kişiden kişiye
farklılık gösterebilmektedir. Kişinin normal hayatta ki hal ve hareketlerinde belirgin
değişimler gözlemlenmesi yani içe kapanıklık, duygularını ifade etmede güçlük çekmek ve
davranışlarında fark edilir derecede değişim gibi etkenler şizofreni belirtisi olarak
tanımlanmaktadır. - Gerçekte var olmayan şeyleri görmek, başkasının göremediği ve duyamadığı kişilerin
varlığına inanmak, halüsinasyon ve kendisine veya sevdiklerine zarar verebilecek kişilere ve
olaylara inanması kısacası paranoya bir şizofreni teşhisidir. - Şizofreni hastaları ile sağlıklı iletişim kurulamamaktadır. Sorduğunuz sorulara anlamsız
cevaplar verebilir. Konuşmalarında konu bütünlüğü bulunmamaktadır. Farklı ve birçok
konuda konuşurlar. Ve bu konular birbirleri ile mantıklı bağlantısı bulunmayan konulardır. - Dikkat dağınıklığı, kurallara ve uyarılara direnç gösterme, çocuksu hareketler, normal dışı ve
uygunsuz duruş şekli, duygu sömürüsü, etrafındakilere şüphe ile yaklaşma, kişisel bakım ve
hijyenin ihmal edilmesi, karşısındaki ile göz temasından kaçınma gibi belirtilerin yanı sıra
şizofreni hastaları önemi büyük olan olaylara karşı tepki vermezler. İş hayatında
performansları düşer. Mimiklerinde donukluk gözlemlenir. Her zaman ilgilendiği etkinliklere
ve hobilerine karşı ilgi düşüklüğü gibi semptomlar şizofreni göstergesidir.Delüzyonlar
Gerçekliği olmayan, kanıtlanmış bilgiler ile anlatılmaya çalışılsa bile şizofreni hastasının kabul
etmediği bazı garip inançlardır. Örneğin; şizofrenik kendisini tanrı zanneder. Doğaüstü güçleri
olduğuna inanır. Kişilerin duygularına ve düşüncelerine müdahale ettiğini savunur.
Şizofreni hastalığının nedenleri
Şizofreni hastalığının nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Alevlenme ve yatışma diye iki evresi bulunan şizofreni hastalığına neden olan tek geçerli faktör, ailesinde şizofreni hastalığı bulunan kişilerin bu hastalığa yakalanma riskinin yüksek olması. Beynin yapısında oluşan bozukluklar (Yüksek oranda dopamin üretimi), beynin fonksiyonlarında normale uymayan farklılıklar, genetik ve sosyal etkenler hastalığın gelişiminde rol oynamaktadır. Yapılan araştırmalarda çocuklukta yaşanan şiddet, cinsel istismar ve duygusal ihmale maruz kalmış bireylerin diğer kişilere göre şizofreni hastalığına yakalanma riski daha yüksektir.şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Şizofreni çeşitleri
Kişilik bölünmesi ile karıştırılan ve temelde şizofreni olarak adlandırılan hastalığın, paranoid, dezorganize (Hebefrenik), farklılaşmamış, tortu ve katatonik şizofreni olmak üzere 5 çeşidi vardır. şizofreni çeşitleşizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleriri, şizofreni çeşitleri
Paranoid şizofreni
Şizofreninin en zor teşhis edilen türüdür. Geç ve yavaş ilerleyen Paranoid şizofreni, kolay anlaşılmaz ve hastalık kendini çok iyi kamufle edebilir. Şizofreninin alt türü olarak belirlenen paranoidlerin düşünceleri, konuşmaları ve duyguları gayet normaldir. Sürekli bir şeylerden şüphe duyarlar, kendisine zarar geleceğine veya cezalandırılacaklarına inanırlar, olmayan şeyleri görür, duyar ve tadarlar, sürekli kendilerini savunma ihtiyacı duyarlar, halüsinasyon ve sanrılar görürler. şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Dezorganize şizofreni
Bu türde halüsinasyon ve hezeyanlar gözlemlenmez. Dezorganizelerde, düşünce dağınıklığı, duygularda tepkisizlik, düzensiz ve anlamsız konuşma, uygunsuz duygu ve tepki gösterme ve günlük işleri yerine getirmede zorlanma gözlemlenir.
Farklılaşmamış şizofreni
Bu tür birden çok şizofreni türünün belirtilerini taşıyan hastaları tanımlama da kullanılır. Örneğin bir hasta hem paranoid hem de dezorganize şizofreni belirtileri taşıyor ise farklılaşmamış şizofreni olarak tanı konuyor.
Tortu şizofreni
Bu tip şizofreni, teşhis konduğu dönem sonrası gözlemlenen semptomların azalması olarak adlandırılıyor. Görülen semptomların yoğunluğunun azalması durumunda kullanılan bu tanımlama artık çok tercih edilmemektedir. Tortu şizofrenikler duygularını belli edemezler, psikomotor zorluklar yaşarlar, konuşmalarında yavaşlama meydana gelir ve kişisel hijyene dikkat etmezler.
Katatonik şizofreni
Kişinin uzun süre aynı şekilde hareketsiz kalmasına katatoni deniyor. Bu yüzden katatonik şizofreniklerin en belirgin özelliği hareketsiz kalmasıdır. Diğer belirtileri ise, hareketleri taklit ederler, konuşmazlar ve sersemlik hali olarak sıralanır. şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Çocukluk şizofrenisi
Bu bir alt tip değildir. Sadece teşhisin konduğu zamanı işaret eder. Çok nadir olarak görülse de otizm, hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği gibi bozukluklara benzer. Çocuğun geç konuşması, emekleme ya da yürüme de gecikme veya gariplik, anormal motor hareketler çocukluk şizofrenisi belirtileridir.
Şizofreni hastalığının tedavisi ve tedavi yöntemleri
Bu hastalıktan tamamen kurtulmak çok düşük oranda olsa da mümkün. Düzenli tedavi uygulandığında hastalığın semptomları tamamen durdurulabilmektedir. Belirtileri hafifletmek ve hastalığın nüksetmesini önlemek şeklinde 2 çeşit tedavi süreci bulunmaktadır. Kendisine ve çevresine zarar veren şizofreni hastaları hastaneye yatırılır. Bunun dışındakiler ayakta tedavi edilir.
İlaç tedavisi ile halüsinasyonlar, delüzyonlar ve düşünme problemler hafifletilir. İlaç kullanım süresi ise hastanın durumuna göre farklılık gösterir. Tedavi sürecinde hastalığın belirtilerinin ve semptomlarının durdurulmuş olmasından sonraki süreçte koruma amaçlı ilaç tedavisine devam edilir.
Bir diğer tedavi yöntemi ise psikososyal terapidir. Hastanın sosyal ve mesleki becerileri rehabilitasyon yolu ile geliştirilir. Hasta bu sayede toplumu ile birlikte sosyalleşir ve toplum içerisinde yerini alır. Bireysel psikoterapi yöntemi ile kişinin hastalığını anlaması sağlanır. Gurup tedavileri ile de hastanın ailesi dışında kişiler ile sohbet edebilmesini sağlamak, sosyalleşmesine olanak sunmak ve iletişim güçlüğü sorunlarını aşmak gibi hedefler bulunmaktadır.şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Şizofreni hastaları tehlikeli midir?
Düzenli tedavi görmeyen, alkol ve madde kullanan şizofreni hastaları tehlikeli olabilmektedir. Bu da aile bireyleri ile sınırlıdır. Şizofreni hastalarının tehlikeli olduğu yanılgısı toplum içinde yaygındır. Şizofreni hastalarının daha çok kendilerine zararı olduğu bilinmektedir.
Yaşlılarda şizofreni (Geç başlangıçlı)
Etrafımızda, “Ölmemi istiyor”, “Verdiği bu ilaç beni zehirliyor” gibi cümleler kuran yaşlı kişiler görmüş veya duymuşsunuzdur. Bunlar geç başlangıçlı şizofrenik kişilerin kurduğu cümlelerdir. 45-60 yaşları arasında başlayan ve yaklaşık %35’i sonraları demans olarak teşhis edilen yaşlılarda şizofreninin %10’u paranoid şizofreni belirtileri gösterir. Zarar görme korkusu, şüphe, düzensiz uyku, halüsinasyonlar, sanrı, huzursuzluk, içe kapanma ve öfkeli hal semptomları arasında bulunmaktadır.
60 yaş üstü şizofrenilere ise çok geç başlangıçlı şizofreni benzeri psikoz adı verilmektedir. Geç başlangıçlı şizofreni kadınlarda daha sık görülmektedir. Kesinleşmemiş olmasına rağmen menopoza kadar yüksek olan, menopoz sonrası düşen östrojen seviyesi ile ilişkilendirilmektedir. Östrojen hormonunun psikoz ve şizofreniye karşı koruyucu kalkan olduğu söylenmektedir. Yaşlılarda psikozun nedenleri arasında genetik yatkınlık, duyularda yoksunluk (özellikle işitme) ve uzun süre yalnız kalma gibi etkenler gösterilmektedir. şizofreni hastalığı tedavisi, şizofreni çeşitleri
Şizofreni bakım evleri önemi
Çok geç başlangıçlı benzeri psikoz, geç başlangıçlı şizofreni ve şiddete yatkın, kendine ve çevresine zarar verecek şizofreni hastalarının bakım evlerinde tedavi olması tavsiye edilmektedir. Türk aile yapısında evde birlikte yaşayan her yaş gurubundaki bireylerin yaşlı şizofreni hastasının öfkeli durumları, huzursuzluk halleri, halüsnasyon görmesi gibi durumlarından olumsuz etkilenmesi ihtimali üzerine bakım evlerinde tedavi görmesi
önerilmektedir. Hastanın semptomlarını yaşaması ailenin yaşam kalitesini önemli derecede düşürmektedir.
İlgili içerikler
- Alzheimer hastalarında uyku hali
- Alzheimer hastası banyo yapmak istemiyor
- Demans : Unutkanlıkla başlayan süreç
- Alzheimer ve Demans sonrası beyinde ortaya çıkan değişiklikler
- Alzheimer hastalarına yaklaşım yolları
- Yaşlılık hastalıkları nelerdir?
- Alzheimer ve beyim yapısı
- Yaşlılıkta fiziksel ve psikolojik değişimler
- Alzheimer ve uykunun önemi
- Huzurevi neden gereklidir
